Nhưng với sự với nổ lực, vượt khó, quyết tâm cao của lãnh đạo Trung tâm và lực lượng Trợ giúp viên pháp lý đã bám sát chương trình, kế hoạch, đề ra nhiều nhiệm vu, giải pháp thực hiện phù hợp ngay từ đầu năm, nhất là tiếp tục thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 trên địa bàn tỉnh Cà Mau theo Kế hoạch số 99/KH-UBND ngày 23/10/2017 của Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau và Đề án đổi mới công tác Trợ giúp pháp lý giai đoạn 2015 – 2025 nên hoạt động của Trung tâm đạt được nhiều kết quả khả quan. Một trong những hoạt động nổi bật của Trung tâm đó là tập trung nâng cao chất lượng tham gia tố tụng, vụ việc đại diện ngoài tố tụng, bảo đảm các đối tượng thuộc diện trợ giúp pháp lý (TGPL) được cung cấp dịch vụ TGPL kịp thời, đạt chất lượng.
Từ đầu năm đến nay, Trung tâm tiếp nhận và thực hiện TGPL 416 vụ việc (trong đó, tham gia tố tụng là 196 vụ, đại diện ngoài tố tụng là 05 vụ). Đặc biệt là thông qua công tác phối hợp, các cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng đã giới thiệu cho Trung tâm số vụ việc TGPL tham gia tố tụng có chiều hướng tăng lên, chuyển biến rõ nhất là trong tố tụng hình sự từ giai đoạn điều tra 65 vụ (trong đó, Tòa án nhân dân chuyển đến 03 vụ, Công an chuyển đến 62 vụ). Đối tượng được TGPL là người nghèo, người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, người có công với cách mạng, trẻ em, người khuyết tật… Nhiều vụ việc tham gia tố tụng do Trợ giúp viên pháp lý thực hiện đạt hiệu quả, có 36 vụ án thành công, được tuyên mức án thấp nhất của khung hình phạt hoặc chuyển tội danh hay thay đổi khung hình phạt thấp hơn so với mức đề nghị của Viện Kiểm sát; được cơ quan tiến hành tố tụng tuyên chấp nhận theo hướng có lợi cho người được TGPL.
Để đánh giá chất lượng TGPL của Trợ giúp viên pháp lý ngày một tốt hơn, Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Cà Mau đã ban hành Kế hoạch kiểm tra, giám sát vụ việc TGPL thông qua hình thức tham gia tố tụng trên địa bàn tỉnh Cà Mau được 03 cuộc. Gần đây nhất, ngày 28/6/2021, Giám đốc Trung tâm làm Trưởng đoàn đã tổ chức kiểm tra, giám sát vụ việc TGPL tham gia tố tụng của 02 Trợ giúp viên pháp lý tại Tòa án nhân dân huyện Ngọc Hiển, trong vụ án hình sự về “Tội trộm cắp tài sản”. Kết quả buổi kiểm tra, giám sát cho thấy: Bằng các hoạt động nghiệp vụ của Trợ giúp viên pháp lý trong quá trình giải quyết vụ án, với sự tận tâm, nhiệt huyết, trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, Trợ giúp viên pháp lý đã bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng, góp phần nâng cao trách nhiệm và chất lượng giải quyết vụ án của các cơ quan tiến hành tố tụng, hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp oan sai, không vô tư, khách quan trọng hoạt động tố tụng, làm giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, dân sự theo quy định của pháp luật, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người được TGPL, giáo dục, cải tạo, răn đe và phòng ngừa tội phạm…Thông qua việc kiểm tra, giám sát nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng vụ việc TGPL hình thức tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư ký hợp đồng thực hiện TGPL; bảo đảm để người được TGPL được hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý miễn phí với chất lượng tốt nhất.
Đại diện Tòa án nhân dân huyện Ngọc Hiển đánh giá: Nhờ có Trợ giúp viên pháp lý tham gia các giai đoạn tố tụng, giúp người dân tin tưởng vào Hội đồng xét xử hơn, bản án ít bị kháng cáo, kháng nghị. Ngoài ra, còn góp phần nâng cao trách nhiệm và chất lượng giải quyết vụ án của các cơ quan tố tụng các cấp, hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp oan sai; giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, dân sự, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người được trợ giúp pháp lý. Nhiều vụ án kéo dài nhưng nhờ có sự tham gia của Trợ giúp viên pháp lý vụ án được xét xử thành công, thậm chí có những vụ án phức tạp nhưng có Trợ giúp viên pháp lý tư vấn, giải thích pháp luật, các đương sự hòa giải thành công ngay tại Tòa án. Đến nay, trong các vụ án hình sự, đối tượng được trợ giúp pháp lý đều có Trợ giúp viên pháp lý tham gia tố tụng bảo vệ quyền lợi cho các bị can, bị cáo. Có thể nói Trợ giúp viên pháp lý đã tham gia thành công rất nhiều vụ việc, giúp cho đối tượng bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình, đồng thời cũng tham gia làm sáng tỏ nhiều tình tiết khách quan của vụ án, giúp cho Tòa án có phán quyết đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Nhìn chung, việc tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý đã góp phần quan trọng giúp cho Hội đồng xét xử ban hành những bản án nghiêm minh, công bằng, dân chủ và đúng pháp luật, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp cho công dân.
Trong thời gian tới, Trung tâm tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng, đạo dức nghề nghiệp, tăng cường số lượng Trợ giúp viên pháp lý; huy động mạnh mẽ hơn nữa sự tham gia của các tổ chức hành nghề luật sư, chú trọng việc nâng cao năng lực cho đội ngũ người thực hiện TGPL (bao gồm Trợ giúp viên pháp lý và luật sư tham gia thực hiện TGPL) nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về TGPL của người được TGPL; duy trì hoạt động kiểm tra, giám sát vụ việc TGPL thông qua hình thức tham gia tố tụng; tổ chức tọa đàm, hội thảo hoặc các hình thức chia sẻ kinh nghiệm TGPL có hiệu quả./.
Hạnh Nguyên
