Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đã trở thành nhiệm vụ chính trị của ngành Tư pháp tỉnh Cà Mau ngay từ những ngày đầu thành lập Ngành. Trong giai đoạn đất nước đang hội nhập sâu, rộng như hiện nay, thì công tác này càng khẳng định rõ hơn vai trò, vị trí quan trọng của mình trong đời sống xã hội. Chính vì vậy, khi thực hiện chủ trương của Đảng về đổi mới đất nước, phát triển nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa thì công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ngày càng được quan tâm và xác định là nhiệm vụ quan trọng góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân.
Tại Cà Mau, các chương trình, đề án, kế hoạch được phê duyệt hàng năm, giai đoạn ba năm, năm năm về PBGDPL được ban hành, tổ chức thực hiện tập trung nguồn lực với nhiều giải pháp đột phá nhằm tăng cường PBGDPL tại một số địa bàn, lĩnh vực, đối tượng đặc thù, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn.
Tổ chức bộ máy, cán bộ làm công tác PBGDPL, Hội đồng phối hợp PBGDPL các cấp, đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật được củng cố, kiện toàn về số lượng, bảo đảm tiêu chuẩn, chất lượng, cơ bản đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác PBGDPL trong tỉnh. Toàn tỉnh hiện có 361 báo cáo viên cấp tỉnh, cấp huyện; 132 thành viên Hội đồng phối hợp PBGDPL cấp tỉnh và cấp huyện.
Nội dung, hình thức PBGDPL ngày càng đa dạng hóa, phong phú, sát tình hình thực tế, phù hợp với đối tượng và đặc thù từng địa phương. Việc triển khai công tác này được gắn với việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin đưa công PBGDPL đã dần đi vào chiều sâu, thực chất, phát huy hiệu quả trên thực tế. Tính từ năm 2010 đến nay, ngành Tư pháp tỉnh Cà Mau tổ chức trên 277 ngàn cuộc tuyên truyền bằng các hình thức, với trên 14 triệu lượt người tham dự; cấp phát trên 3 triệu 6 trăm ngàn tài liệu các loại; tổ chức gần 300 cuộc thi, với trên 18 ngàn thí sinh tham gia; sản xuất, xuất bản hàng trăm Bản tin Tư pháp Cà Mau, Chuyên đề Giới thiệu chính sách pháp luật, Bàn tròn luật sư, Pháp luật đời sống, Cải cách hành chính, An toàn giao thông, An ninh Cà Mau, Thuế và cuộc sống… với 9.585 đề tài mang nội dung PBGDPL được đăng tải và phát sóng. Ngoài ra, bắt đầu từ năm 2013, ngày 9/11 hàng năm được Chính phủ chọn làm Ngày Pháp luật Việt Nam và được triển khai đồng bộ trên cả nước. Đây là sự kiện chính trị, pháp lý của đất nước, góp phần giáo dục ý thức tự tìm hiểu pháp luật để sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật của cán bộ, nhân dân. Từ đó, tình hình vi phạm pháp luật do không hiểu biết pháp luật giảm dần, qua đó khẳng định vị trí, vai trò của công tác PBGDPL trong đời sống pháp luật của đất nước.
Có được kết quả này, ngoài thể chế, chính sách về PBGDPL cơ bản đã hoàn thiện, đặc biệt là sự ra đời của Luật PBGDPL năm 2012 đã tạo lập khuôn khổ pháp lý vững chắc cho lĩnh vực này, còn có thể nói đến nhận thức về vị trí, vai trò, ý nghĩa của công tác PBGD của các cấp ủy đảng, người đứng đầu các cơ quan ngày càng được nâng lên; PBGDPL đã thực sự trở thành một nội dung của công tác giáo dục chính trị - tư tưởng, là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị.
Vai trò công tác PBGDPL càng được khẳng định rõ hơn khi ngày 09/12/2003 Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 32 về tăng cường sự lãnh đạo của đảng trong công tác PBGDPL, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân. Với quan điểm “PBGDPL là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, là nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng”, sau hơn 15 năm thực hiện Chỉ thị số 32, công tác PBGDPL của tỉnh Cà Mau đã đạt được những kết quả quan trọng: Nhận thức của các cấp ủy, tổ chức đảng và cả hệ thống chính trị về công tác PBGDPL được nâng lên; Thể chế chính sách về PBGDPL từng bước được hoàn thiện; Ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân có bước chuyển biến tích cực, góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân, an ninh trật tự và phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, công tác PBGDPL vẫn còn hạn chế như một số cấp ủy đảng, chính quyền chưa quan tâm đúng mức công tác này; Phương thức, nội dung PBGDPL, việc sử dụng nguồn lực tài chính và huy động nguồn lực xã hội phục vụ công tác PBGDPL chưa thật hiệu quả…
Chính vì lẽ đó, để tăng cường chất lượng, hiệu quả công tác PBGDPL, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, ngày 20/6/2020, Ban Bí thư ban hành Kết luận số 80 về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32. Đây là sự quan tâm và chỉ đạo quyết liệt của Ban Bí thư Trung ương Đảng đối với công tác PBGDPL trong giai đoạn hiện nay. Cả hệ thống thống chính trị từ trung ương tới địa phương tùy vào chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao sẽ có những chương trình, kế hoạch về PBGDPL phù hợp.
Trước yêu cầu của thực tiễn và xu thế phát triển của xã hội, đòi hỏi công tác PBGDPL phải có những thay đổi cả về số lượng và chất lượng. Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước; sự vào cuộc của các cấp ủy, chính quyền, tin rằng công tác PBGDPL của tỉnh Cà Mau sẽ tiếp tục để lại dấu ấn trong hành trình đưa pháp luật đi vào cuộc sống. Từ đó, khơi dậy ý thức tìm hiểu, chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân, góp phần giảm bớt tình trạng khiếu nại, tố cáo, giúp người dân hiểu biết pháp luật, tự bảo vệ được quyền, lợi ích hợp pháp của mình, giữ vững an ninh chính trị, trật tự trị an./.
Phú Toàn - Hứa Nguyên