Ảnh minh họa (nguồn: baochinhphu.vn)
1. Trình tự thực hiện giám định tư pháp
Theo quy định tại Điều 14 Thông tư 29/2025/TT-BNNMT việc tiếp nhận trưng cầu và phân công giám định được thực hiện như sau:
- Trường hợp trưng cầu trực tiếp cá nhân hoặc tổ chức chuyên môn: Cá nhân, tổ chức được trưng cầu có trách nhiệm tiếp nhận yêu cầu và bố trí người phù hợp thực hiện giám định, thông báo kết quả phân công trong vòng 5 ngày làm việc.
- Trường hợp trưng cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Vụ Pháp chế chủ trì lựa chọn người, tổ chức giám định. Nếu đơn vị được đề nghị không cử được người đúng thời hạn, Vụ Pháp chế sẽ trực tiếp lựa chọn và ban hành quyết định cử giám định viên.
- Trường hợp trưng cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường: Sở sẽ lựa chọn, cử người có đủ chuyên môn và thông báo kết quả trong vòng 5 ngày.
2. Giao nhận hồ sơ và đối tượng giám định
Theo quy định tại Điều 15 Thông tư 29/2025/TT-BNNMT việc giao nhận hồ sơ, đối tượng giám định được thực hiện như sau:
- Cá nhân, tổ chức thực hiện giám định tư pháp phối hợp với người trưng cầu giám định tư pháp để giao, nhận hồ sơ, đối tượng giám định, thông tin, tài liệu, đồ vật, mẫu vật liên quan hoặc có thể yêu cầu người trưng cầu giám định tư pháp và các tổ chức, cá nhân liên quan tạo điều kiện tiếp cận đối tượng giám định và cung cấp hồ sơ tài liệu cần thiết phục vụ cho việc thực hiện giám định tư pháp.
- Việc giao nhận, mở niêm phong, bàn giao hiện trạng hồ sơ, đối tượng giám định, thông tin, tài liệu, đồ vật, mẫu vật liên quan được thực hiện bằng hình thức trực tiếp hoặc qua dịch vụ bưu chính.
- Trường hợp hồ sơ, đối tượng giám định, thông tin, tài liệu, đồ vật, mẫu vật liên quan (nếu có) được niêm phong thì trước khi mở phải kiểm tra kỹ niêm phong và lập biên bản mở niêm phong. Cá nhân, tổ chức thực hiện giám định tư pháp có quyền từ chối nhận nếu phát hiện niêm phong bị rách hoặc có dấu hiệu bị thay đổi.
- Trường hợp việc giám định tư pháp được thực hiện trên hồ sơ, tài liệu giám định thì cá nhân, tổ chức giám định tư pháp được trưng cầu trao đổi, thống nhất với người trưng cầu giám định tư pháp chuẩn bị các điều kiện cần thiết để bảo đảm thực hiện giám định.
- Trường hợp đối tượng cần giám định, tài liệu, đồ vật, mẫu vật có số lượng, khối lượng, kích thước lớn hoặc không thể di chuyển được thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng và cá nhân, tổ chức giám định tư pháp thống nhất hình thức giao, nhận, cách thức bảo quản đối tượng cần giám định, tài liệu, đồ vật, mẫu vật liên quan (nếu có) theo quy định của pháp luật để phục vụ việc giám định tư pháp.
3. Chuẩn bị giám định
Tại Điều 16 Thông tư 29/2025/TT-BNNMT quy định người giám định có trách nhiệm nghiên cứu hồ sơ, yêu cầu bổ sung nếu thông tin còn thiếu.
Trong trường hợp cần thiết, đề cương giám định sẽ được lập và gửi người trưng cầu để thống nhất các nội dung như:
- Đối tượng và phạm vi giám định; thời gian dự kiến hoàn thành việc giám định.
- Danh sách người thực hiện giám định, người giúp việc cho người giám định tư pháp, thông tin về trình độ, chuyên môn, kinh nghiệm của các cá nhân thực hiện giám định.
- Dự kiến phương pháp thực hiện giám định, các quy chuẩn chuyên môn được áp dụng.
- Dự kiến việc khảo sát đối tượng giám định và các thông tin, tài liệu cần thiết phục vụ việc giám định tư pháp.
- Dự kiến danh mục phòng thí nghiệm, phương tiện, vật tư, trang thiết bị được sử dụng (nếu có).
- Dự kiến chi phí thực hiện giám định tư pháp; kinh phí tạm ứng, thời hạn tạm ứng.
- Các điều kiện khác để thực hiện giám định tư pháp.
4. Thực hiện giám định
Theo quy định tại Điều 17 Thông tư 29/2025/TT-BNNMT việc thực hiện giám định theo các nội dung sau đây:
- Thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung trưng cầu.
- Tiến hành đánh giá, đối chiếu các yếu tố chuyên môn với tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Lập kết luận giám định tư pháp.
- Ghi nhận toàn bộ quá trình giám định bằng văn bản.
Người giám định có quyền sử dụng kết quả xét nghiệm, thực nghiệm bổ sung từ các tổ chức có đủ năng lực để hỗ trợ kết luận. Nếu phát sinh nội dung ngoài phạm vi yêu cầu ban đầu, phải thông báo ngay cho người trưng cầu để thống nhất hướng xử lý.
5. Kết luận giám định
Tại Điều 18 Thông tư 29/2025/TT-BNNMT quy định kết luận giám định tư pháp phải được lập thành văn bản đúng mẫu, đầy đủ chữ ký, họ tên như sau:
- Nếu là cá nhân được trưng cầu: giám định viên trực tiếp ký.
- Nếu là tổ chức: người giám định và thủ trưởng đơn vị ký, đóng dấu.
- Nếu là Hội đồng giám định: các thành viên ký, Vụ trưởng Vụ Pháp chế ký thừa lệnh Bộ trưởng để xác nhận tư cách pháp lý.
- Trường hợp cử người thực hiện: cần có xác nhận chữ ký của đơn vị nơi người giám định công tác.
Kết luận giám định được gửi ngay cho người trưng cầu và lập biên bản giao nhận theo mẫu quy định.
6. Lập hồ sơ giám định tư pháp
Theo quy định tại Điều 17 Thông tư 29/2025/TT-BNNMT thì hồ sơ giám định là tài liệu chuyên môn phục vụ hoạt động quản lý nghiệp vụ, được lập và lưu trữ theo quy định tại Luật Giám định tư pháp và pháp luật về lưu trữ. Nội dung bao gồm:
- Quyết định trưng cầu và các tài liệu kèm theo.
- Văn bản cử người, tổ chức giám định.
- Đề cương, kết luận giám định, các biên bản, ảnh giám định (nếu có).
- Tài liệu sử dụng dịch vụ, chứng từ chi phí (nếu có).
- Hồ sơ phụ trợ và biên bản giao nhận có liên quan.
Việc tổ chức, triển khai giám định tư pháp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường không chỉ là yêu cầu về chuyên môn mà còn là trách nhiệm pháp lý quan trọng nhằm hỗ trợ các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình xử lý các vụ việc phức tạp. Việc quy định cụ thể trình tự, nội dung, trách nhiệm từng bên giúp bảo đảm tính minh bạch, khách quan, chính xác, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng hoạt động tư pháp trong bối cảnh mới.
Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 11 tháng 8 năm 2025.
Quang Phú
