Công văn nêu rõ: Ngày 23/02/2022, Tòa án nhân dân tỉnh có Công văn số 59/TA-DS về việc báo cáo, kiến nghị qua công tác xét xử và qua xem xét Báo cáo số 116/BC-STP ngày 16/3/2022 của Sở Tư pháp về kết quả kiểm tra, rà soát tình hình thực hiện các hồ sơ, thủ tục về hợp đồng công chứng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhận thế chấp quyền sử dụng đất và thực hiện các quyền của người sử dụng đất có liên quan (kèm theo ý kiến của Sở Tài nguyên và Môi trường tại Công văn số 580/STNMT-VPĐKĐĐ ngày 09/3/2022), Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh có ý kiến như sau:

Theo phản ánh của Tòa án nhân dân tỉnh và báo cáo của Sở Tư pháp tại các văn bản nêu trên, thời gian qua, số lượng các vụ án dân sự liên quan đến việc “Tranh chấp hợp đồng chuyên nhượng quyển sử dụng đất” có dấu hiệu của hợp đồng giả tạo ngày càng gia tăng. Nhiều vụ việc tranh chấp rất phức tạp, khó khăn trong giải quyết, mâu thuẫn giữa đôi bên càng gay gắt dễ tạo điểm nóng và có thể dẫn đến người hạn chế hiểu biết pháp luật sẽ mất tài sản, lâm vào tình trạng khó khăn. Nguyên nhân là do người dân còn thiếu hiểu biết pháp luật về giao dịch dân sự trong hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Do đó, để chấn chỉnh vấn đề nêu trên và tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân sự, hôn nhân và gia đình, công chứng, đất đai, giao dịch bảo đảm, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh yêu cầu các cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện các nội dung sau:

1. Sở Tư pháp (Cơ quan Thường trực Hội đồng phổi hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh):

- Chủ trì, phối hợp với với các cấp, các ngành tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân sự, hôn nhân và gia đình, đất đai, công chứng, giao dịch bảo đảm và các văn bản có liên quan, nhât là tuyên truyền, giải thích rõ quyền, nghĩa vụ của công dân khi tham gia hợp đồng, giao dịch dân sự, vay vốn bằng quyền sử dụng đất... để cán bộ và nhân dân trên địa bàn tỉnh biết, thực hiện.

- Tăng cường công tác quản lý nhà nước về hoạt động công chứng; chỉ đạo các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh triển khai, quán triệt cho công chứng viên phải tuân thủ quy định về đạo đức hành nghề, tuân thủ quy định pháp luật công chứng và pháp luật có liên quan quan khi thực hiện công chứng hợp đồng, giao dịch; tăng cường hướng dẫn, giải thích rõ quyền, nghĩa vụ, lợi ích họp pháp và hậu quả pháp lý của tổ chức, cá nhân khi tham gia hợp đồng, giao dịch.

- Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những hạn chế, tồn tại và xử lý nghiêm hành vi vi phạm trong hoạt động công chứng, chứng thực trên địa bàn tỉnh.

- Chỉ đạo các cơ sở công chứng trên địa bàn, cần tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng có thẩm quyền trong việc tiếp nhận tài sản giao dịch đảm bảo là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhằm đảm bảo chính xác thực địa, thông tin trong hồ sơ địa chính; kịp thời phản ánh, báo cáo lên các cơ quan có thẩm quyền khi phát sinh các trường hợp tài sản giao dịch bảo đảm là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có dấu hiệu nghi ngờ để xử lý; khuyến cáo các cơ sở công chứng nâng cao tinh thần, trách nhiệm trong việc công chứng hồ sơ giao dịch về đất đai để kịp thời ngăn chặn tình trạng nêu trên.

2. Sở Tài nguyên và Môi trường:

- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát trong việc thực hiện các giao dịch bảo đảm thế chấp bằng quyền sử dụng đất.

- Chỉ đạo Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Cà Mau tăng cường công tác kiểm tra, giám sát trong việc thực hiện hồ sơ, thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký biến động đất đai và các thủ tục khác có liên quan, phải đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật.

3. Công an tỉnh tăng cường công tác theo dõi, nắm tình hình, điều tra, xử lý nghiêm đối với hành vi thực hiện hợp đồng giả cách (tín dụng đen).

4. Đề nghị Tòa án nhân dân tỉnh chỉ đạo Tòa án nhân dân cấp huyện theo dõi, tổng hợp các vụ án dân sự liên quan đến “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” có dấu hiệu của hợp đồng giả tạo. Định kỳ hàng quý cung cấp thông tin, số liệu cho cơ quan Thường trực Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cùng cấp để làm cơ sở tuyên truyền, phổ biến trong cán bộ, nhân dân.

5. Ngân hàng Nhà nước tỉnh chỉ đạo các Tổ chức tín dụng thực hiện nghiêm, chặt chẽ việc thẩm định tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng có thẩm quyền trong việc tiếp nhận tài sản giao dịch đảm bảo là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; kịp thời phản ánh, báo cáo lên các cơ quan có thẩm quyền khi phát sinh các trường hợp tài sản giao dịch bảo đảm là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có dấu hiệu nghi ngờ để xử lý.

6. Sở Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các cơ quan báo, đài tỉnh tăng cường thời lượng, chuyên mục, chuyên trang tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân sự, hôn nhân và gia đình, đất đai, công chứng, giao dịch bảo đảm và các văn bản có liên quan; quyền, nghĩa vụ của công dân khi tham gia họp đồng, giao dịch dân sự.

7. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố Cà Mau tăng cường chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, Ủy ban nhân dân cấp xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân sự, hôn nhân và gia đình, đất đai, công chứng, giao dịch bảo đảm và các văn bản có liên quan, nhất là tuyên truyền, giải thích rõ quyền, nghĩa vụ của công dân khi tham gia hợp đồng, giao dịch dân sự để cán bộ và nhân dân trên địa bàn biết, thực hiện nhằm hạn chế rủi ro. Thực hiện chặt chẽ, đúng quy định pháp luật khi chứng thực hợp đồng, giao dịch về đất đai./.

Hoàng Lộc